Publicatie: Een geschiedenis van Joods Apeldoorn
In opdracht van de gemeente Apeldoorn en in samenwerking met vertegenwoordigers uit de Joodse gemeenschap realiseerde CODA Een geschiedenis van Joods Apeldoorn - een gids langs Joods erfgoed in Apeldoorn van de 18de tot in de 21ste eeuw. Deze publicatie geeft een historische context en schets een beeld van relevante plekken, personen en gebeurtenissen.
Rachel de Jong en haar zonen, gemeenteontvanger Jacob Koppel, papiermaker Lijpman van Rees, synagogevoorganger Freerk Hoogstraal en zijn opvolger Lion Slagter, de families Van Son, Wijler en Goudsmit, ‘Goedkope’ Simon Noach en zijn nakomelingen, raadslid Henriëtte Hoogstraal-De Haan, de vier Groenberg-broers, Philip Fuldauer en Pauline Vomberg, Greta Swart, Mischa Hillesum en Saartje Herz-Glas. Allemaal namen van mensen die een rol spelen in de geschiedenis van Joods Apeldoorn. Hun verhalen zijn verweven met de groei en ontwikkeling van Apeldoorn, met de vestiging van deze Joodse instelling in Nederland, Het Apeldoornsche Bosch, en met de Shoah; de ramp die de Joodse gemeenschap in de jaren 1940-1945 decimeerde.
De publicatie Een geschiedenis van Joods Apeldoorn biedt een rijk geïllustreerd overzicht van en kennismaking met Joods Apeldoorn; van de Joodse gemeenschap zoals die zich rond 1800 in het toenmalig dorp Apeldoorn vestigde en gaandeweg een vertrouwd deel van het lokale leven ging uitmaken en van Het Apeldoornsche Bosch; de grootste Joodse instelling in Nederland die vanzelfsprekend ook van grote invloed was op de Joodse gemeenschap in Apeldoorn en elders. De Shoah is zonder twijfel de meest ingrijpende gebeurtenis in de geschiedenis van Joods Apeldoorn, maar ook de periode daarvoor en daarna komen in deze uitgave aan de orde.
Naast de geschiedenis van de Joodse gemeenschap en Het Apeldoornsche Bosch kent Apeldoorn in de oorlogsjaren ook een beladen' geschiedenis. Van 1943 tot het eind van de oorlog was Apeldoorn het bestuurlijk hart van bezet Nederland. Dat is geen verhaal van de Apeldoornse Joodse gemeenschap, maar wel een gegeven dat die gemeenschap immense schade toegebracht heeft. Aan die beladen geschiedenis van Apeldoorn, aan die schaduwkant, is een apart hoofdstuk gewijd.
Naast een historisch verhaal is de publicatie ook een gids, gevuld met bronnen, verwijzingen en informatie over de Joodse geschiedenis van Apeldoorn. Het is een historische overzicht en tegelijk een momentopname; een opmaat naar jaarlijkse activiteiten in de vorm van een Joodse erfgoedkalender die nog meer mensen in staat stelt kennis te nemen van dit bijzondere stuk Apeldoornse geschiedenis.
Een geschiedenis van Joods Apeldoorn - een gids langs Joods Erfgoed in Apeldoorn van de 18de tot in de 21ste eeuw, onderzoek en tekst: archivaris en historicus Stefan Rutten (CODA), eindredactie: Eva Schaap (CODA), vormgeving: Degen en Leideritz, ISBN: 97890808132306, te koop in CODA Winkel, € 12,50.
